Wijs op Weg

Individuele begeleiding (secundair en hoger onderwijs)

Programma voor onderpresterende begaafde jongeren

Veel begaafde leerlingen hebben tijdens hun basisschooltijd niet altijd het geschikte onderwijs ontvangen, noch de passende begeleiding gekregen. Hierdoor zijn veel jongeren niet voldoende uitgedaagd, hebben ze het te gemakkelijk gehad en hebben ze nooit geleerd om uit hun comfortzone te stappen. Ze hebben zich gevestigd in een comfortabele omgeving waar het aangenaam vertoeven is. Echter, hierdoor hebben ze bepaalde essentiële vaardigheden niet voldoende ontwikkeld, zoals doorzettingsvermogen, concentratie, planningsvaardigheden, kritisch denken of het durven vragen van hulp. Ze hebben dus niet echt de kunst van het leren geleerd, wat zich nu uit in mindere prestatie tijdens hun middelbare schooltijd of hoger onderwijs, of misschien zelfs al in een langere periode van onderpresteren. 

Onderpresteren wordt gedefinieerd als het leveren van prestaties die onder het verwachte niveau liggen. Dit is geen plotseling ontstaand verschijnsel, maar kan mogelijk al geruime tijd aanwezig zijn geweest. De oplossing is niet direct voorhanden, maar rust wel bij de persoon zelf: ze zijn verantwoordelijk voor hun eigen situatie! Met behulp van het programma "Wijs op Weg" zullen zij zelf aan de slag gaan. Ze zullen inzicht verwerven in henzelf, hun omgeving, hun denkwijze en hun leerstijl. Op deze manier zullen ze zelf op zoek gaan naar oplossingen en hun eigen innerlijke kracht benutten. 

Het programma "Wijs op Weg" wordt al enkele jaren toegepast in de praktijk van Hoogbloeier. Het werd ontworpen door Dr Sabine Sypré in een samenwerking tussen Hoogbloeier, UGent en KU Leuven. Het is gebaseerd op Kuipers' programma "De kracht in jezelf" en specifiek vertaald naar begaafde jongeren in het secundair en hoger onderwijs. Dit programma versterkt de expertise van Begaafd in Balans om te werken met jongeren met motivatieproblemen en kunnen we samen vroegtijdig afhaken of schoolverlaten voorkomen. 

Het programma bestaat uit vier modules die elk een ander psychologisch aspect aanpakken dat invloed heeft op het onderpresteren van begaafde jongeren: 

• Module A: Zelfbeeld
• Module B: Zelfovertuigingen
• Module C: Doelwaardering
• Module D: Zelfregulatie

De begeleiding met "Wijs op Weg" is bedoeld voor adolescenten die begaafd, hoogbegaafd of uitzonderlijk begaafd zijn en kampen met onderpresteren, selectief presteren of niet goed in hun vel zitten. 

Een begaafde jongere kan op verschillende manieren uiting geven aan onderpresteren. We erkennen en pakken zowel de academische als de sociaal-emotionele aspecten van onderpresteren aan om jongeren te helpen hun volledig potentieel te ontwikkelen. 

• Academisch onderpresteren: dit omvat situaties waarin een begaafde jongere niet de verwachte prestaties levert op school, ondanks het potentieel om dit te doen. Dit kan het gevolg zijn van verschillende factoren, zoals desinteresse, gebrek aan motivatie, perfectionisme, faalangst of een gebrek aan uitdaging in het onderwijsprogramma. 
• Selectief presteren: sommige begaafde jongeren kunnen ervoor kiezen om alleen te presteren op vakken of opdrachten die hen interesseren of uitdagen, terwijl ze minder aandacht besteden aan andere vakken of taken. Dit kan leiden tot onevenwichtige prestaties en een vertekend beeld geven van hun capaciteiten.
• Emotioneel welzijn: onderpresteren kan ook plaatsvinden op emotioneel gebied, waarbij begaafde jongeren worstelen met emotionele problemen zoals angst, depressie, perfectionisme, sociale isolatie of een gevoel van niet begrepen worden. Deze emotionele uitdagingen kunnen hun academische prestaties beïnvloeden en hun algemeen welzijn negatief beïnvloeden. 

Het doel van de begeleiding binnen het programma "Wijs op Weg" is om jongeren opnieuw te motiveren, zodat ze een positievere houding ten opzicht van school ontwikkelen, adaptief gedrag vertonen en hierdoor weer beter gaan presteren of zich beter gaan voelen. 

De sessies worden begeleid door Evy Van Dongen, oprichter van Begaafd in Balans en partner Hoogbloeier expertisenetwerk.